Skuteczność szczepionki na grypę

Co roku mówi się o szczepieniach przeciwko grypie, jako jedynej skutecznej walce z tą infekcją wirusową. Tymczasem same szczepienia mają tyle samo przeciwników, co sympatyków – i każda z tych grup wydaje się mieć konkretne argumenty za, bądź przeciwko swojemu rozwiązaniu. Z uwagi na tę różnorodność zaleca się, aby każda osoba myśląca o szczepieniu dobrze rozpatrzyła wszystkie wady i zalety takiego postępowania. Czym jest więc szczepienie przeciwko grypie? Co może się stać po szczepieniu? Jaka jest jego skuteczność?

Zasada szczepienia na grypę

– Choroba mutuje, a jej szczepy są coraz groźniejsze, szczególnie dla osób starszych oraz zmagających się z innymi chorobami – mówi Dmitry Tretiakow, laryngolog z Centrum Zdrowia Lifemedica w Gdańsku. – Grypę trudno leczyć, dlatego łatwiej zapobiegać jej poprzez szczepienia ochronne, przygotowywane co roku na podstawie wyodrębnionych szczepów grypy. Według niezależnych badań zmniejszają one ryzyko zachorowania u dorosłych osób o 80 proc., a ryzyko zgonu osób starszych aż o 90 proc.

Generalnie szczepienie przeciwko grypie polega na podaniu osobie szczepionej trzech martwych kultur wirusowych. Zazwyczaj są to kultury wirusów, które w zeszłym sezonie były najbardziej zjadliwe oraz najcięższe w przebiegu. W ten sposób lekarze mogą w pewnym stopniu chronić ludzi przed zachorowaniem na te konkretne mutacje wirusów, jednakże – co wydaje się być oczywiste – szczepienie nie daje ogólnie pojętej odporności na grypę jako taką.

Lekarze są zdania, że jeśli jedna osoba w domu się szczepi, to zaszczepić się powinny – dla większej skuteczności profilaktyki przeciwgrypowej – również osoby, które mieszkają w tym samym gospodarstwie domowym. Co więcej, szczepienie najlepiej jest powtarzać co roku, jeśli rozpocznie się cykl szczepień, jako że w innym przypadku odporność wytworzona w sposób naturalny, bez wspomagania ze strony szczepionki, może być zbyt niska, aby poradzić sobie samodzielnie z atakującym wirusem grypy.

Skuteczność a zalecane grupy szczepień

Istnieją grupy osób, które są szczególnie zachęcane do skorzystania ze szczepień przeciwgrypowych. W grupie tej znajdują się m.in. dzieci oraz osoby starsze, a także pracownicy służby zdrowia. W tym ostatnim przypadku szczepienie często jest zasadne, jako że w szpitalach czy przychodniach tacy pracownicy mają szeroki kontakt z rozmaitymi wirusami.

Trzeba jednak zauważyć, że według różnych medycznych opracowań, opartych na badaniach grup kontrolnych, szczepienie zarówno osób po 65. roku życia, jak również dzieci poniżej 2 roku życia, jest dyskusyjne. Ryzyko występowania powikłań poszczepiennych często jest w tych grupach o wiele większe niż w innych, a jednocześnie również sama grypa może mieć cięższy przebieg. Według lekarzy jednak szczepionki nie są tak skuteczne w przypadku osób z tych dwóch grup, jak w przypadku np. zdrowego 25-latka. Szczepionki – zarówno podawane dzieciom poniżej 2 roku życia, jak i osobom starszym po 65. roku życia – wykazują jedynie ok. 10 do 25% skuteczności.

Samo szczepienie również nie daje stuprocentowej pewności o odporności na zachorowanie. Jeśli chory trafi na ten sam wirus, na który był szczepiony, to zazwyczaj i tak zachoruje, jednak choroba minie szybciej, będzie łagodniejsza i mniej niebezpieczna. W przypadku wirusów innych niż te zawarte w szczepionkach, trudno mówić o zapobieganiu zachorowaniu – w wielu przypadkach grypa przebiega łagodniej, gorączka jest niższa czy nie występuje w ogóle ból gardła i katar, jednak choroba sama w sobie atakuje tak samo często. Dodatkowo, skuteczność szczepień waha się i wynosi u zdrowych osób od 70 do 90%.

Nie należy zapominać o tym, że samo szczepienie nie uchroni przed zachorowaniem jesienią czy zimą. Zarówno łagodniejsza grypa, jak i przeziębienie, mogą zaatakować osobę zaszczepioną, jeśli ta nie ma odpowiedniej odporności organizmu, nie dba o wzmacnianie ciała oraz nie zachowuje podstawowych zasad higieny. W takim przypadku nawet najlepsza szczepionka nie będzie w stanie pokonać wszechobecnych wirusów.